KIRSAL YAŞAM VE YAPILAR - RUHSAT VE PROSEDÜRLER


Neredeyse her kırsal hayalin en tepesinde muhtemelen bir barınak yapma planı var. Ev olmadan tabii ki olmuyor. Taş evlerden, konteynırlara çok alternatifli bir yol bu. Şimdi kırsal tasarımcılığı ve yapı ustalığı yapmadan önce böyle şeyleri bilmiyordum. Şehirde resmi olarak sorunları çözülmüş sahalarda çalışıyorduk. Tasarım ve iş takibi haricinde prosedürler ile hiç uğraşmamıştım. Fakat iş kırsal yapılar olduğunda hem benim hem de arkadaşlarımın bunca yıldır karşılaştığı bir çok sorun oldu.  Hele ki son beş yıldır süper şeyler öğrendim.

Normal şartlarda dünyanın hiç bir yerinde eğer çok büyük bir sermayenin ya da yerel yönetimin çıkarlarına ters düşmezseniz, tapulu arazinizde istediğiniz gibi barınak yapabilirsiniz. Buna kimse karışmaz. Böylesi de neredeyse tüm sağlıklı insanoğlunun kabul ettiği, geçmişten beri süre gelen doğal bir eylemdir zaten. Çok katlı yada çok büyük, betonarme gibi istekleriniz olduğunda da çeşitli prosedürler devreye girerek, işin mühendislik ve mimari sorgulamaları başlamaktadır. Gerekçe aslında insan ve çevre güvenliğidir. Kanalizasyon sisteminin doğru planlanması, evin ev sahibinin başına yıkılmaması, sağlıksız mülkler yapılmaması vs.   Yani devlet vatandaşını korumakla yükümlüdür. Para almak ve güvenlik bahane edilerek vatandaşın sırtından para kazanmak muhtemelen sonradan gelişen hastalıklı bir menfaat ilişkisi. Kağıt üzerinde bizim ülkemizde de bu böyledir. Fakat bazı farklarımız vardır. Bizim devletimiz vatandaşlarını diğer dünya devletlerinden daha çok önemsediği için, sağlığını ve konforunu da daha çok düşünmektedir. O yüzden bizim kanunlarımızda, araziye ruhsatsız değil barınak yapmak, çit bile yapamazsın. Ben bahçe duvarı yapmak istiyorum dersen senden takım proje isterler. Bu iş böyle.  Ama yine kağıt üstünde ruhsat almak çok kolaydır. O kadar kolaydır sanırsın ki belediye başkanı yada il özel idare müdürü elinde ruhsatla seni bekliyor.  Ama iş öyle değildir. Sokakta yatman önemli değildir ama iki çivi çakmaya başladığında hemen insan yaşamı, sağlıklı binalar gibi safsatalar devreye girer. Ve işin ilginç yanı, okumuş bir çok  mimar, mühendis de üç kuruş kazanacaklar diye bunu desteklerler, taa ki iş kendi başlarına gelinceye kadar. Mesela artık fakültelerde ahşap ve diğer sağlıklı malzemelerin eğitimi verilmediğinden, bu fakültelerden mezun olan ve kamu kurumlarında işe giren mühendis ve mimarlar ahşap, taş, yığma gibi yapıların projelerinin hesabını yapmayı bilmedikleri ve öğrenmek zorunda olmadıkları için bu yapılara ruhsat alamazsınız. Betonarme karkası olmayan hiç bir yapı ruhsat alamaz. Eğer ahşap bir ev yapmak istiyorsanız inşaat, elektrik, makine, mimari tüm projeleri dışarıya çizdirmek ve çizen özel şirketlerden de sorumluluklarının kendilerine ait olduğuna dair ve yapıyı kendileri denetleyeceklerine dair muvaffakatname almanız gerekir. Çünkü nereye bağlıysanız işte o kurum bununla ilgilenmez, takibini yapmaz. Sadece ceza keser. Söz konusu il özel idareleri ise size beş tane hazır proje verir ve siz uğraşmamak için bunlardan birini yapmayı kabul edebilirsiniz, ancak kabul ettiğiniz halde bile o projeyi yapamayabilirsiniz çünkü genellikle arazi şartları uygun değildir. Uygunsa yapabilirsiniz.



Gelelim arazinin uygunluğuna. Köy mücavir alanı içinde değilse yapamazsınız. Köy muhtarının yetkisi ile bağ evi yapamazsınız, artık il özel idareleri yada belediyeler yetkili. Köyden yüz metre uzaklaşırsanız da devlet ev yapma hakkı vermiyor. Kaçak yapıların hem cezası ödenmek zorunda hem de bir ay içinde yıkmazsanız gelip yıkıyorlar. Kaçak yapı ile ilgili  bölgedeki ormancılar, jandarma, doğa korumacılar, il özel idareler ya da belediyeler, yani o bölgeden geçen kuşlar bile yetkili neredeyse. Hatta doğa yürüyüşüne çıkmış herhangi bir kişi evi görüp jandarmayı arayabilir ve soruşturma başlar. Yeter ki ihbar olsun.

Tapu kısmına gelecek olursak burası da çok önemli, diyelim ki arazinin tam yanından çift şeritli yol geçiyor ya da köy hizmetleri köprü yapmış, karayolları da olabilir,  orman işletmeleri de, yolun uydudan gözükmesi, üstünden tır geçmesi, köprü yada viyadük olması hiçbir şey ifade etmez. Harita plan örneği diye bir şey var. İstediğinizde size para karşılığı siyah beyaz bir bilgisayar çıktısı veriyorlar. Burada arazinin yolu gözükmüyorsa ruhsat alamazsınız. Arazi yola bir metre mesafede olsa da alamazsınız. Aradaki o bir metrelik parça orman arazisine aitse ormandan kiralayabilirsiniz ama bu ruhsat almanıza yetmez. Yolu bilgisayarda görürler ama o plan örneğinde görmüyorlarsa izin vermezler. Harita plan örnekleri 1980’lerde hazırlanmaya başlanmış, herhalde 90’ların sonları gibi de tüm ülkede tamamlanmış, o tarihten sonra yapılan tüm yol çalışmaları dışarıda kalmıştır. Çok zorlayabiliyorsanız il encümenini toplayabilirsiniz, karar aldırabilirsiniz, karayollarına baş vurabilirsiniz, henüz başaranı görmedim. Genellikle o büyük insanlar neden orada olduklarını hatırlamadıklarından bir kişinin işi için zaten toplanmazlar. Hatta karar alma yetkileri de yoktur. Hiç bir mülki amir inisiyatif kullanamaz, elleri kolları bağlıdır. Tapu müdürüne gitseniz de haklı olduğunuz kabul edilir ama sonuç değişmez. Arazi almadan harita plan örneğine para verip sordurun.

Arazi köy mücavir alanı dışında ise hayvancılık yapabilirsiniz ve hayvan ağılı inşa etmek üzere ruhsat alabilirsiniz. Böylelikle çoban evi yapma hakkınız doğar. Ama dere kenarı yada yakınındaysanız durum devlet su işlerine kadar gider ve onay istenir. Kimyevi atık üreten fabrikadan istenmez ama 10 baş koyun boku radyoaktif olduğundan yetkiliyi çok kızdırırsanız ÇED bile istenir. Ruhsat aldınız diyelim, elektrik bağlamazlar. Her şey yolunda giderse ve plan proje için yeterince para harcarsanız, masrafları cebinizden harcayarak elektrik hattını çekmenize izin verirler. Yer altı ya da yer üstü direkle hat çekersiniz, yetkili kurum gelip sadece şalteri kaldırır ve o tarihten itibaren hizmet bedeli eklenmiş faturayı diğer herkes gibi ödemeye başlarsınız. Su için henüz yağmur suyu toplamak yasak değil. Para verirseniz sondaj açmaya izin alırsınız. Ne kadar ekmek o kadar köfte. Bir de araziden hiç bir enerji hattı geçmeyebilir ama geçiyor gözükebilir ya da geçmesi bir tarihte planlanmış ama henüz geçmemiş olabilir, -ya da karayolunun, ya da köy hizmetlerinin arazi üzerinde başka planları vardır. Bunu köylü de bilmeyebilir. Mesela yol genişletme çalışması, su kanalı, vs. Tüm bunları önceden öğrenmeden arazi alırsanız sorunla karşılaşırsınız. Ve sorunu genellikle çözemezsiniz.  Tapu dairesine gittiğinizde harita plan örneği gibi araziyi almadan başka bir belgeye daha para vermeniz gerekir takyidatlı tapu belgesidir. Bu belge emlakçılarda veya mal sahiplerinde bulunmaz, isterseniz de almaz para harcamazlar çünkü araziyi almayabilirsiniz o yüzden boşa para harcaması gereken kişi daha çok parayı kurtarmak için kesinlikle kırsala yerleşmek isteyen hain düzen bozan insanlar olmalıdır. Takyidatlı tapu belgesi detaylı tapu ayrıntısıdır. Taşınmazdaki ipotek, şerh, intifa hakkı, irtifak hakkı, şufa, vefa gibi normal insanların anlamını bilmediği ve normal hayatta kullanmadığımız bir çok bilgi burada yazar. Araziyi aldıktan sonra zaten bu belgeyi ruhsat için isteyecekler o zaman bir sürpriz ile karşılaşmayın. Prefabrikler ve diğer hazır temelsiz yapılar için ise büyük bir macera sizi bekliyor demekle yetinmek istiyorum. Ama altyapısı olan, yani su kanalizasyon vs. her yapı ruhsata tabidir aslında. Yani isterseniz çalı çırpı olsun tuvaleti varsa gölgelerin gücü adına güç onlarda artık. Bu çadır için de böyle. Sadece henüz böyle yapılarda kanun ile olmasa da uygulama olarak bir serbest bırakma söz konusu.

Haberiniz olsun.



03/12/2016 tarihinde Yeşil Gazete Haftasonu ekinde yayınlanmıştır.



Yorumlar

Popüler Yayınlar