KIRSAL YAŞAM VE YAPILAR - RUHSAT VE PROSEDÜRLER
Neredeyse her kırsal hayalin en tepesinde
muhtemelen bir barınak yapma planı var. Ev olmadan tabii ki olmuyor. Taş
evlerden, konteynırlara çok alternatifli bir yol bu. Şimdi kırsal tasarımcılığı
ve yapı ustalığı yapmadan önce böyle şeyleri bilmiyordum. Şehirde resmi olarak
sorunları çözülmüş sahalarda çalışıyorduk. Tasarım ve iş takibi haricinde
prosedürler ile hiç uğraşmamıştım. Fakat iş kırsal yapılar olduğunda hem benim
hem de arkadaşlarımın bunca yıldır karşılaştığı bir çok sorun oldu. Hele ki son beş yıldır süper şeyler öğrendim.
Normal şartlarda dünyanın hiç bir yerinde eğer
çok büyük bir sermayenin ya da yerel yönetimin çıkarlarına ters düşmezseniz,
tapulu arazinizde istediğiniz gibi barınak yapabilirsiniz. Buna kimse karışmaz.
Böylesi de neredeyse tüm sağlıklı insanoğlunun kabul ettiği, geçmişten beri
süre gelen doğal bir eylemdir zaten. Çok katlı yada çok büyük, betonarme gibi
istekleriniz olduğunda da çeşitli prosedürler devreye girerek, işin mühendislik
ve mimari sorgulamaları başlamaktadır. Gerekçe aslında insan ve çevre
güvenliğidir. Kanalizasyon sisteminin doğru planlanması, evin ev sahibinin
başına yıkılmaması, sağlıksız mülkler yapılmaması vs. Yani devlet vatandaşını korumakla
yükümlüdür. Para almak ve güvenlik bahane edilerek vatandaşın sırtından para
kazanmak muhtemelen sonradan gelişen hastalıklı bir menfaat ilişkisi. Kağıt
üzerinde bizim ülkemizde de bu böyledir. Fakat bazı farklarımız vardır. Bizim
devletimiz vatandaşlarını diğer dünya devletlerinden daha çok önemsediği için,
sağlığını ve konforunu da daha çok düşünmektedir. O yüzden bizim
kanunlarımızda, araziye ruhsatsız değil barınak yapmak, çit bile yapamazsın.
Ben bahçe duvarı yapmak istiyorum dersen senden takım proje isterler. Bu iş
böyle. Ama yine kağıt üstünde ruhsat
almak çok kolaydır. O kadar kolaydır sanırsın ki belediye başkanı yada il özel
idare müdürü elinde ruhsatla seni bekliyor. Ama iş öyle değildir. Sokakta yatman önemli
değildir ama iki çivi çakmaya başladığında hemen insan yaşamı, sağlıklı binalar
gibi safsatalar devreye girer. Ve işin ilginç yanı, okumuş bir çok mimar, mühendis de üç kuruş kazanacaklar diye
bunu desteklerler, taa ki iş kendi başlarına gelinceye kadar. Mesela artık
fakültelerde ahşap ve diğer sağlıklı malzemelerin eğitimi verilmediğinden, bu
fakültelerden mezun olan ve kamu kurumlarında işe giren mühendis ve mimarlar
ahşap, taş, yığma gibi yapıların projelerinin hesabını yapmayı bilmedikleri ve
öğrenmek zorunda olmadıkları için bu yapılara ruhsat alamazsınız. Betonarme
karkası olmayan hiç bir yapı ruhsat alamaz. Eğer ahşap bir ev yapmak
istiyorsanız inşaat, elektrik, makine, mimari tüm projeleri dışarıya çizdirmek
ve çizen özel şirketlerden de sorumluluklarının kendilerine ait olduğuna dair
ve yapıyı kendileri denetleyeceklerine dair muvaffakatname almanız gerekir.
Çünkü nereye bağlıysanız işte o kurum bununla ilgilenmez, takibini yapmaz.
Sadece ceza keser. Söz konusu il özel idareleri ise size beş tane hazır proje
verir ve siz uğraşmamak için bunlardan birini yapmayı kabul edebilirsiniz,
ancak kabul ettiğiniz halde bile o projeyi yapamayabilirsiniz çünkü genellikle
arazi şartları uygun değildir. Uygunsa yapabilirsiniz.
Gelelim arazinin uygunluğuna. Köy mücavir
alanı içinde değilse yapamazsınız. Köy muhtarının yetkisi ile bağ evi
yapamazsınız, artık il özel idareleri yada belediyeler yetkili. Köyden yüz
metre uzaklaşırsanız da devlet ev yapma hakkı vermiyor. Kaçak yapıların hem
cezası ödenmek zorunda hem de bir ay içinde yıkmazsanız gelip yıkıyorlar. Kaçak
yapı ile ilgili bölgedeki ormancılar,
jandarma, doğa korumacılar, il özel idareler ya da belediyeler, yani o bölgeden
geçen kuşlar bile yetkili neredeyse. Hatta doğa yürüyüşüne çıkmış herhangi bir
kişi evi görüp jandarmayı arayabilir ve soruşturma başlar. Yeter ki ihbar
olsun.
Tapu kısmına gelecek olursak burası da çok
önemli, diyelim ki arazinin tam yanından çift şeritli yol geçiyor ya da köy
hizmetleri köprü yapmış, karayolları da olabilir, orman işletmeleri de, yolun uydudan
gözükmesi, üstünden tır geçmesi, köprü yada viyadük olması hiçbir şey ifade
etmez. Harita plan örneği diye bir şey var. İstediğinizde size para karşılığı
siyah beyaz bir bilgisayar çıktısı veriyorlar. Burada arazinin yolu
gözükmüyorsa ruhsat alamazsınız. Arazi yola bir metre mesafede olsa da
alamazsınız. Aradaki o bir metrelik parça orman arazisine aitse ormandan
kiralayabilirsiniz ama bu ruhsat almanıza yetmez. Yolu bilgisayarda görürler
ama o plan örneğinde görmüyorlarsa izin vermezler. Harita plan örnekleri 1980’lerde
hazırlanmaya başlanmış, herhalde 90’ların sonları gibi de tüm ülkede
tamamlanmış, o tarihten sonra yapılan tüm yol çalışmaları dışarıda kalmıştır.
Çok zorlayabiliyorsanız il encümenini toplayabilirsiniz, karar
aldırabilirsiniz, karayollarına baş vurabilirsiniz, henüz başaranı görmedim.
Genellikle o büyük insanlar neden orada olduklarını hatırlamadıklarından bir
kişinin işi için zaten toplanmazlar. Hatta karar alma yetkileri de yoktur. Hiç
bir mülki amir inisiyatif kullanamaz, elleri kolları bağlıdır. Tapu müdürüne
gitseniz de haklı olduğunuz kabul edilir ama sonuç değişmez. Arazi almadan
harita plan örneğine para verip sordurun.
Arazi köy mücavir alanı dışında ise
hayvancılık yapabilirsiniz ve hayvan ağılı inşa etmek üzere ruhsat alabilirsiniz.
Böylelikle çoban evi yapma hakkınız doğar. Ama dere kenarı yada yakınındaysanız
durum devlet su işlerine kadar gider ve onay istenir. Kimyevi atık üreten
fabrikadan istenmez ama 10 baş koyun boku radyoaktif olduğundan yetkiliyi çok
kızdırırsanız ÇED bile istenir. Ruhsat aldınız diyelim, elektrik bağlamazlar.
Her şey yolunda giderse ve plan proje için yeterince para harcarsanız, masrafları
cebinizden harcayarak elektrik hattını çekmenize izin verirler. Yer altı ya da
yer üstü direkle hat çekersiniz, yetkili kurum gelip sadece şalteri kaldırır ve
o tarihten itibaren hizmet bedeli eklenmiş faturayı diğer herkes gibi ödemeye
başlarsınız. Su için henüz yağmur suyu toplamak yasak değil. Para verirseniz
sondaj açmaya izin alırsınız. Ne kadar ekmek o kadar köfte. Bir de araziden hiç
bir enerji hattı geçmeyebilir ama geçiyor gözükebilir ya da geçmesi bir tarihte
planlanmış ama henüz geçmemiş olabilir, -ya da karayolunun, ya da köy
hizmetlerinin arazi üzerinde başka planları vardır. Bunu köylü de bilmeyebilir.
Mesela yol genişletme çalışması, su kanalı, vs. Tüm bunları önceden öğrenmeden
arazi alırsanız sorunla karşılaşırsınız. Ve sorunu genellikle
çözemezsiniz. Tapu dairesine
gittiğinizde harita plan örneği gibi araziyi almadan başka bir belgeye daha
para vermeniz gerekir takyidatlı tapu belgesidir. Bu belge emlakçılarda veya
mal sahiplerinde bulunmaz, isterseniz de almaz para harcamazlar çünkü araziyi
almayabilirsiniz o yüzden boşa para harcaması gereken kişi daha çok parayı
kurtarmak için kesinlikle kırsala yerleşmek isteyen hain düzen bozan insanlar
olmalıdır. Takyidatlı tapu belgesi detaylı tapu ayrıntısıdır. Taşınmazdaki
ipotek, şerh, intifa hakkı, irtifak hakkı, şufa, vefa gibi normal insanların
anlamını bilmediği ve normal hayatta kullanmadığımız bir çok bilgi burada
yazar. Araziyi aldıktan sonra zaten bu belgeyi ruhsat için isteyecekler o zaman
bir sürpriz ile karşılaşmayın. Prefabrikler ve diğer hazır temelsiz yapılar
için ise büyük bir macera sizi bekliyor demekle yetinmek istiyorum. Ama
altyapısı olan, yani su kanalizasyon vs. her yapı ruhsata tabidir aslında. Yani
isterseniz çalı çırpı olsun tuvaleti varsa gölgelerin gücü adına güç onlarda
artık. Bu çadır için de böyle. Sadece henüz böyle yapılarda kanun ile olmasa da
uygulama olarak bir serbest bırakma söz konusu.
Haberiniz olsun.
03/12/2016 tarihinde Yeşil Gazete Haftasonu
ekinde yayınlanmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder